Eğiten Kitap 3 2 1 Haydi Başla, 4-7 Yaş Çocuklar İçin Okuma Yazmaya Hazırlık Kutu Oyunu - Özge Erdoğan, Tolga Erdoğan Eğiten Kitap

Erken çocukluk döneminde çocukların bilişsel, dil, sosyal-duygusal ve motor gelişimlerinin doğru yönde desteklenmesi, okuma-yazmaya hazırlık becerilerinin kazanılmasında kritik öneme sahiptir. Bu yüzden ilk okuma- yazma sürecine başlamadan önce çocukların tüm gelişim alanlarını destekleyen ve okuma-yazmaya hazırlık becerilerini kazanmalarını sağlayan eğitim ortamları oluşturulmalıdır. Bu süreçte oluşturulacak eğitim ortamları okuma-yazma süreci için nitelikli bir temel oluşturur. 

Erken çocukluk döneminde çocukları okumaya-yazma sürecine hazırlayacak becerileri kazandırmak için çocukların iletişim dili olan oyunlardan ve bu oyunlar aracılığıyla farklı duyulara yönelik etkinliklerden yararlanmak son derece etkilidir. Oyun, çocuklar için en önemli öğrenme aracıdır. Oyun aracılığıyla kazanılan deneyimler, çocukların tüm gelişim alanlarını destekler ve çocuklara farklı duyularla zengin yaşantılar sağlar. Böylece çocuklara daha kalıcı ve eğlenceli öğrenme fırsatları sunar. 

Oyunun gücünden hareketle hazırlanan bu kutu oyunu, çocukların ilk okuma-yazma sürecine hazır olabilmeleri için gerekli bilgi, beceri ve deneyimleri kazandırmayı amaçlamaktadır. Bununla birlikte oyunda yer alan etkinlikler, çocukların bir birey olarak kendileri hakkında fikir sahibi olmalarına, kendi ilgi ve yeteneklerini keşfetmelerine yardımcı olacaktır. Oyunda görsel algı, işitsel algı, dil becerisi ve motor beceriler olmak üzere 4 farklı alan üzerine yapılandırılmış etkinlikler yer almaktadır. Ayrıca oyunda iş birliği becerisine yönelik etkinliklere de yer verilmiştir. 

Oyundaki becerilerin belirlenmesinde okuma-yazmaya hazırlıkla ilgili yapılan ulusal ve uluslararası bilimsel çalışmalardan, Okul Öncesi Eğitim Programından ve İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programından yararlanılmıştır. Ayrıca oyunun hazırlanması aşamasında okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin görüşleri alınmış ve oyunun ön uygulamaları çocuklarla yapılmıştır. Yapılan ön uygulamalarda çocukların oyundaki etkinlikleri yaparken çok eğlendikleri, süreçten keyif aldıkları ve verimli bir eğitim yaşantısı geçirdikleri gözlemlenmiştir. 

Oyunda yer alan görsel algı kartları, çocukların yer-yön tayini, görsel bilginin algılanması-yorumlanması, şekiller arasındaki benzerlik ve farklılıkların ayırt edilmesi vb. algı çalışmalarını içerir. Bu çalışmalar çocukların okuma-yazma sürecinde harf ve kelimeleri birbirinden ayırt etmelerini kolaylaştırır. İşitsel algı kartlarındaki etkinliklerde, seslerin farkına varılması ve bu seslerin yorumlanması hedeflenir. Bu beceri, çocukların sesleri daha kolay ayırt edebilmelerine yardımcı olur. Dil kartları, çocukların kendilerini doğru, etkili ve akıcı bir şekilde ifade edebilmeleri için yapılması gereken çalışmalardan oluşur. Motor kartlarındaki etkinlikler ise çocukların büyük ve küçük kas gelişimlerini destekler. Özellikle çocukların yazma süreci için hazır olmalarını sağlar. Ayrıca motor kartlarda yer alan psiko-motor etkinlikler, hareketi merkeze aldığı için çocukların öğrenme kapasitelerini geliştirir. Böylece özgüvenleri ve sosyal-duygusal gelişimleri de olumlu yönde etkilenir. İş birliği kartlarında ise çocukların yardımlaşma, takım olma, grup bilinci, empati gibi becerileri geliştirmeleri amaçlanmaktadır. 

 

OYUN HAKKINDA

"3, 2, 1 Haydi Başla!” kutu oyunu genel olarak erken çocukluk dönemindeki 4-5 yaş ve ilkokul birinci sınıftaki ilk okuma-yazmaya hazırlık sürecinde olan 6-7 yaş çocuklarına yöneliktir. 

Oyun, bir öğretmen/yetişkin rehberliğinde bir veya birden fazla çocukla (bireysel veya gruplar halinde) oynanabilir.

Oyunu oynayan çocuklar okuma-yazma bilmediği için karttaki yönergeleri yetişkin/öğretmen okumalı ve oyunun akışı için gerekli yönlendirmeleri yapmalıdır.

Öğretmen/yetişkin de oyuna bir oyuncu olarak katılmalıdır.

Oyunu oynamadan önce yetişkinin/öğretmenin kartlardaki etkinlikleri incelemesi oyunun amacına ulaşması açısından önemlidir. 

Oyunda aşağıdaki araç gereçler yer almaktadır:

Beceri kartları için zemin 

Beceri kartları 

El kartları

Zar

Renkli küpler

Renkli pullar

Pul kartları

Ayna 

Tahta, silgi ve kalem

Oyunun amacı el kartlarında yer alan renkli pulları tamamlamaktır. Oyunda mavi pullar görsel algı, yeşil pullar işitsel algı, pembe pullar dil, turuncu pullar motor ve sarı pullar ise iş birliği becerisi için kullanılmıştır. El kartlarındaki renkli pulları ilk önce tamamlayan oyuncu oyunu kazanır. 

Oyunda çocukların kazanma-kaybetme veya yarışma duygusunu yaşamaları değil okuma-yazmaya hazırlıkla ilgili gerekli beceri ve deneyimleri kazanmaları amaçlandığı için "başarabilme/yapabilme” duygusu yaşamaları önemlidir. Bu yüzden oyunu oynayan çocukların gelişim özelliklerine, hazırbulunuşluk düzeylerine ve bireysel farklılıklarına göre kartlardaki etkinliklerde değişiklikler/eklemeler/çıkarmalar yapılabilir.

Bazı kartlardaki etkinliklerde yetişkine/öğretmene yol gösterecek örnek kelime, cümle vb. verilmiştir. Bu örneklerin her defasında bir tanesinin kullanılması çocukların aynı etkinlikte farklı örneklerle karşılaşmasını sağlayacaktır.

Oyunda "oyun arkadaşı” ifadesi "oyunu oynayan çocuklar” için kullanılmıştır. Oyunun bir çocukla oynandığı durumlarda "oyun arkadaşı”nın yapması gerekenler yetişkin/öğretmen tarafından yapılmalıdır. Oyunun birden fazla çocukla oynandığı durumlarda "oyun arkadaşı” olarak yapmakta zorlandıkları eylemlerde yetişkin/öğretmen bu etkinlikleri gerçekleştirmelidir.

Oyunun gruplar halinde oynanması halinde grup üyeleri kartlardaki etkinlikleri sırasıyla veya aynı anda yapabilirler. 

 

NASIL OYNAYABİLİRSİNİZ?

Oyunu oynayan çocuklar/gruplar ve yetişkin/öğretmen birer tane el kartı seçer.

Beceri kartları için hazırlanmış zemin ortaya konulur. Beceri kartları, renklerine göre kapalı bir şekilde üst üste bu zemine yerleştirilir.

Her el kartında 10 tane renkli pul alanı vardır. Kartlardaki pulların renk oranı, kartlara göre değişiklik göstermektedir. 

Oyun başlamadan önce tüm oyuncular ellerini birbirlerinin üstüne teker teker koyarak "3, 2, 1 haydi başla!” derler. Oyun bittiğinde ise tüm oyuncular ellerini birbirlerinin üstüne teker teker koyarak "3, 2, 1 bitti!” derler. Oyunun başlangıcında ve bitişinde yer alan bu ritüel, oyunda kazanmak için birbirimize ihtiyaç duyduğumuzu ve birbirimizden güç aldığımızı temsil etmektedir. Nitekim beceri kartlarındaki birçok etkinlik tüm oyuncuların aktif katılımını gerekli kılmaktadır. Bu nedenle birlikte oynamak, başarmak ve sonuca ulaşmak için birbirimize yardımcı olmamızı vurgulayarak grup bilincini pekiştirir. 

İlk oyuncu renkli zarı atarak oyuna başlar. Zarda çıkan renge uygun beceri kartını çeker ve kartta çıkan etkinliği gerçekleştirir.  Daha sonra oyuncu, o beceri rengindeki bir pulu alır ve el kartının üzerinde uygun yere koyar. Oyun belirlenen sırayla bu şekilde devam eder.

Oyunda sarı kartlar iş birliğini ifade etmektedir. İş birliği kartı çekildiğinde kartta yazan etkinlik, oyunu oynayan tüm oyuncuların iş birliği ile gerçekleştirilir. 

Renkli zarda "T” çıktığı zaman ise zar tekrar atılır. 

Beceri kartlarının arasında şans kartları da yer almaktadır. Şans kartı çekildiğinde kartta yazan ifadeye uygun etkinlik gerçekleştirilir. 

Oyun ilerledikçe el kartlarındaki renkli pullar yavaş yavaş tamamlanmaya başlar. Oyuncunun kartında, atılan zarda çıkan renge ait boş pul yeri yoksa o renge ait kartı açamaz ve oyun bir sonraki oyuncuyla devam eder. 

El kartında yer alan renkli pulları ilk tamamlayan oyuncu oyunu kazanır. Oyun bittiğinde tüm oyuncular bitiş ritüelini gerçekleştirirler. 

Çocuklarla birlikte oynarken eğlenmeniz, 

eğlenirken öğrenmeniz dileğiyle…

Doç. Dr. Özge ERDOĞAN ve Prof. Dr. Tolga ERDOĞAN